Festiwal orkiestr górniczych w Zabrzu wydarzeniem polskiej prezydencji w UE

Tradycje Kulturowe Górniczych Orkiestr Dętych z Górnego Śląska staraniem Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zostały w 2023 r. wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Zabrzański festiwal orkiestr dętych zyskał dzięki temu nowy wymiar - i w ub. roku dofinansowanie ze środków ministra kultury w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Kultura — Interwencje.

Jak przekazał PAP główny specjalista ds. organizacji imprez kulturalnych zabrzańskiego muzeum górniczego Kamil Gojowy, w tym roku odbywający się pod koniec czerwca festiwal będzie jednym z wydarzeń polskiej prezydencji w Radzie UE.

Choć szczegółowy program jest jeszcze w trakcie ustaleń, organizatorzy mają już potwierdzenie - prócz udziału kilkunastu lokalnych orkiestr, brass bandów, zespołów grających w trakcie jazdy na rowerze - np. koncertu streamowanego orkiestry z Hiszpanii oraz występu zaproszonej orkiestry z Malty w Zabrzu. Dźwięki orkiestr mają brzmieć z okien budynków, cyfrowo, w atmosferze chilloutu, w prezentacjach koncertowych, podczas hucznego przemarszu i wielkiej "bitwy orkiestr".

Oprócz ogółem ponad 20 koncertów mają odbywać się spotkania warsztatowe: o dziedzictwie orkiestr na tle Europy, angażujące młodych do stworzenia zespołu na wzór tych zakładowych – Śląskiej Młodzieżowej Orkiestry Dętej, inicjujące powstanie pierwszej w Polsce Żeńskiej Górniczej Orkiestry Dętej czy skierowane do dzieci (oferujące pierwsze kroki w grze na trąbce czy na kajonie).

Wraz z uzyskaniem wpisu tradycji górniczych orkiestr z regionu na krajową listę niematerialnego dziedzictwa zabrzańskie muzeum górnicze zdołało rozszerzyć charakter tamtejszego festiwalu. W ub. roku w jego ramach odbywały się nie koncerty plenerowe na świeżym powietrzu w różnych częściach miasta, także przy zabytkach górniczych, ale też np. zabawy taneczne z wydarzeniami towarzyszącymi.

Festiwal obudowano atrakcjami: warsztatami rękodzielniczymi (tworzenia czak, czyli galowych czapek górniczych czy galand, czyli śląskich wianków ze Stowarzyszeniem Stolarzowickich Gospodyń), warsztatami edukacyjnymi (malowanie ceramiki o tematyce górniczej), warsztatami gry na instrumentach dętych i perkusyjnych czy pokazami specjalistów Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego.

W Zabrzu odbył się też happening na placu przy pomniku Braci Górniczej (przed siedzibą Muzeum Górnictwa Węglowego), który poprzedziły koncerty sąsiedzkie orkiestry dętej muzeum na os. Kopernika i w dzielnicach Mikulczyce oraz Rokitnica, przemarsze gwiaździste zaproszonych orkiestr z regionu w przestrzeni miejskiej i występ połączonej 150-osobowej orkiestry pod hasłem muzycznej bitwy. W części naukowej festiwalu naukowcy proponowali, jak zadbać o przyszłość orkiestr dętych z regionu.

MGW to największy i najpopularniejszy górniczy kompleks turystyczny w Polsce, w którego skład wchodzą m.in. Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza. Muzeum oferuje m.in. najgłębiej położone w kraju trasy turystyczne, przejażdżkę podwieszaną kolejką, podziemny spływ łodziami czy urządzone w monumentalnej wieży ciśnień Carboneum: wystawa o węglu.

Obecnie organizatorem instytucji jest Miasto Zabrze oraz Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego. Muzeum pozostaje operatorem działającego w regionie Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego, a także "Industriady", które to coroczne święto szlaku jest też świętem całego regionu.

Istotnym polem działalności placówki jest nauka. W poprzednich latach MGW m.in. podjęło różne projekty digitalizacji dziedzictwa górniczego – dokumentacji likwidowanych zakładów i wyrobisk z urządzeniami. W ub. roku MGW informowało o pracach nad narzędziem sztucznej inteligencji, które ma analizować dokumenty kopalń, kontynuując przedsięwzięcia digitalizacji.

Ostatnio MGW dołączyło do partnerów projektu Resiliage, inicjatywy w ramach programu UE Horizon Europe, której celem jest zapobieganie i łagodzenie skutków zagrożeń naturalnych poprzez lepsze zrozumienie katastrof, w oparciu o doświadczenia lokalnych społeczności.

Zabrzańskie muzeum chce włączyć w projekt Resiliage efekty działań związanych z degradacją środowiska (poprzez projekty rewitalizacji), programów edukacyjnych, digitalizacji dziedzictwa górniczego oraz adaptacji i ponownego wykorzystania infrastruktury górniczej.(PAP)

mtb/ dki/